4回目は第1章31~39節。
記事一覧はコチラ→『バガヴァッドギーター』原典訳してみた!(第1章~第2章11節まで)
①nimittāni ca paśyāmi viparītāni keśava /
na ca śreyo'nupaśyāmi hatvā svajanamāhave // 31 //
②na kāṅkṣe vijayaṃ kṛṣṇa na ca rājyaṃ sukhāni ca /
kiṃ no rājyena govinda kiṃ bhogairjīvitena vā // 32 //
③yeṣāmarthe kāṅkṣitaṃ no rājyaṃ bhogāḥ sukhāni ca /
ta ime'vasthitā yuddhe prāṇāmstyaktvā dhanāni ca // 33 //
④ācāryaḥ pitaraḥ putrāstathaiva ca pitāmahāḥ /
mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ syālāḥ saṃbandhinastathā // 34 //
⑤etānna hantumicchāmi ghnato'pi madhusūdana /
api trailokyarājyasya hetoḥ kiṃ nu mahīkṛte // 35 //
⑥nihatya dhārtarāṣṭrānnaḥ kā prītiḥ syājjanārdana /
pāpamevāśrayedasmānhatvaitānātatāyinaḥ // 36 //
⑦tasmānnārhā vayaṃ hantuṃ dhārtarāṣṭrānsvabāndhavān /
svajanaṃ hi kathaṃ hatvā sukhinaḥ syāma mādhava // 37 //
⑧yadyapyete na paśyanti lobhopahatacetasaḥ /
kulakṣayakṛtaṃ doṣaṃ mitradrohe ca pātakam // 38 //
kathaṃ na jñeyamasmābhiḥ pāpādasmānnivartitum /
kulakṣayakṛtaṃ doṣaṃ prapaśyadbhirjanārdana // 39 //
サンスクリット読誦(31~39節は06:30~08:12)
(約1分10秒)
Amazon
萌える! インド神話の女神事典
①nimittāni ca paśyāmi viparītāni keśava /
na ca śreyo'nupaśyāmi hatvā svajanamāhave // 31 //
◎nimittāni ca paśyāmi viparītāni keśava /
・nimitta n.Pl.Ac."前兆"
・ca conj."また"
・paśyāmi <√paś Ⅰ.Sg.P."見る"
・viparītāni <vi-pari-√i P.pass.pt.n.Pl.Ac."不吉"
・keśava m.Sg.N."長い毛髪を持つ者"〔クリシュナ〕
◎na ca śreyas ͜ anupaśyāmi hatvā svajanam āhave // 31
・na ind. 否定
・śreyas n.Sg.Ac."善良"
・anupaśyāmi <anu-√paś Ⅰ.Sg.P.
・hatvā <√han Ger."殺す"
・svajanam n.Sg.Ac."同族"
・āhava m.Sg.L."戦い"
【訳出】
また私は不吉な前兆を見る、長い髪を持つ者よ。
戦いにおいて同族の者を殺せば善いことを見ない。
②na kāṅkṣe vijayaṃ kṛṣṇa na ca rājyaṃ sukhāni ca /
kiṃ no rājyena govinda kiṃ bhogairjīvitena vā // 32 //
◎na kāṅkṣe vijayaṃ kṛṣṇa na ca rājyaṃ sukhāni ca /
・kāṅkṣe <√kāṅkṣ Ⅰ.Sg.A."望む"
・vijaya m.Sg.Ac."勝利"
・kṛṣṇa m.Sg.V."クリシュナ"
・rājya n.Sg.Ac."王国"
・sukha n.Pl.Ac."快楽、幸"
◎kiṃ naḥ ͜ rājyena govinda kiṃ bhogair jīvitena vā // 32
・kiṃ interr.n.Sg.N. →Ins.の語を伴い「無用・無益」を表す。
・naḥ:mad pres.pron.Ⅰ.Pl.G.
・rājya n.Sg.Ins.
・govinda m.Sg.V."ゴーヴィンダ〔※注〕"
・bhoga m.Pl.Ins."享楽"
・jīvita n.Sg.Ins."生命"
・vā conj."あるいはまた"
【訳出】
クリシュナよ、私は望まない、勝利も王国も幸福も。
私たちにとって王国は無益だ、ゴーヴィンダよ。あるいはまた快楽も生命も。
③yeṣāmarthe kāṅkṣitaṃ no rājyaṃ bhogāḥ sukhāni ca /
ta ime'vasthitā yuddhe prāṇāmstyaktvā dhanāni ca // 33 //
◎yeṣām arthe kāṅkṣitaṃ naḥ ͜ rājyaṃ bhogāḥ sukhāni ca /
・yeṣām:yad rel.m.Pl.G.
・arthe adv."~のために"
・kāṅkṣitaṃ <√kāṅkṣ P.pass.pt.n.Sg.N."望む"
・naḥ:mad pres.pron.Ⅰ.Pl.G.
・rājya n.Sg.N."王国"
・bhoga m.Pl.N."享楽"
・sukha n.Pl.N."幸福"
◎te ͜ ime ͜ avasthitā yuddhe prāṇān ͜ tyaktvā dhanāni ca // 33
・te:tad pron.m.Pl.N.
・ime:idam pron.m.Pl.N.
・avasthitā <ava-√sthā P.pass.pt.m.Pl.N."立つ"
・yuddha n.Sg.L."戦い"
・prāṇa m.Pl.Ac."生命"
・tyaktvā <√tyaj Ger."捨てる"
・dhana n.Pl.Ac."財産"
【訳出】
彼らのために王国と享楽と幸福を私は望む。
その彼らが生命と財産を捨て戦いの場に立っている。
④ācāryaḥ pitaraḥ putrāstathaiva ca pitāmahāḥ /
mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ syālāḥ saṃbandhinastathā // 34 //
◎ācāryaḥ pitaraḥ putrāḥ ͜ tathā ͜ eva ca pitāmahāḥ
・ācārya m.Pl.N."師"
・pitṛ m.Pl.N."父"
・putra m.Pl.N."息子"
・tathā eva ca "また同様に"
・pitāmaha m.Pl.N."祖父"
◎mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ syālāḥ saṃbandhinaḥ ͜ tathā // 34
・mātula m.Pl.N."叔父"
・śvaśura m.Pl.N."義父"
・pautra m.Pl.N."孫"
・syāla m.Pl.N."義兄弟"
・saṃbandhin m.Pl.N."親族"
【訳出】
師、父、息子、また祖父たち、
叔父、義父、孫、義兄弟、また親族たち。
⑤etānna hantumicchāmi ghnato'pi madhusūdana /
api trailokyarājyasya hetoḥ kiṃ nu mahīkṛte // 35 //
◎etān na hantum icchāmi ghnataḥ ͜ api madhusūdana /
・etān:etad
・hantum <√han Inf."殺す"
・icchāmi <√iṣ Ⅰ.Sg.P."望む"
・ghnataḥ <√han Pres.pt.P.
・madhusūdana m.Sg.V."マドゥを殺す者"〔クリシュナ〕
◎api trailokya-rājyasya hetoḥ kiṃ nu mahī-kṛte // 35
・api ind."もし~もまた"
・trailokya-rājya n.Sg.G."三界の王権〔※注〕"
・hetu m.Sg.G."原因"
・kiṃ nu "まして"
・mahī-kṛte adv."国のため"
【訳出】
私は殺されても彼らを殺したくない、マドゥを殺す者よ。
もし三界の王権のためでも、まして国のためでも。
⑥nihatya dhārtarāṣṭrānnaḥ kā prītiḥ syājjanārdana /
pāpamevāśrayedasmānhatvaitānātatāyinaḥ // 36 //
◎nihatya dhārtarāṣṭrān naḥ kā prītiḥ syāt ͜ janardana/
・nihatya <ni-√han Ger."殺す"
・dhārtarāṣṭra m.Pl.Ac."ドリタラーシュトラの子"
・naḥ:mad pers.pron.Ⅰ.Pl.G.
・kā:kim interr.f.Sg.N.
・prīti f.Sg.N."喜び"
・syāt <√as Opt.Ⅲ.Sg.P."ある"
・janārdana m.Sg.V."人を悩ます者"〔クリシュナ〕
◎pāpam eva ͜ āśrayed asmān hatvā ͜ etān ātatāyinaḥ // 36
・pāpa n.Sg.N."罪"
・eva adv. 強意
・āśrayed <ā-√śri Opt.Ⅲ.Sg.P."加える"
・asmān:asmad pers.pron.Ⅰ.Pl.Ac.
・hatvā <√han Ger.
・etān:etad dem.m.Pl.Ac.
・ātatāyin m.Pl.Ac."殺した者"
【訳出】
ドリタラーシュトラの子たちを殺してわれわれにどんな喜びがあるだろうか、人を悩ます者よ。
殺した者たちを殺せば、実に罪はわれわれに加わるだろう。
⑦tasmānnārhā vayaṃ hantuṃ dhārtarāṣṭrānsvabāndhavān /
svajanaṃ hi kathaṃ hatvā sukhinaḥ syāma mādhava // 37 //
◎tasmāt ͜ na ͜ arhā vayaṃ hantuṃ dhārtarāṣṭrān svabāndhavān /
・tasmāt:tad dem.Sg.Ab."それ故"
・arha adj.m.Pl.N."受けるべき"
・vayam:asmad pers.pron.Ⅰ.Pl.N.
・hantuṃ <√han Inf."殺す"
・dhārtarāṣṭran m.Pl.Ac.
・svabāndhava m.Pl.Ac."自分の親族"
◎svajanaṃ hi kathaṃ hatvā sukhinaḥ syāma mādhava // 37
・svajana m.Sg.Ac."自分の一族"
・hi ind."実に"
・kathaṃ adv."どうして"
・hatvā <√han ger.
・sukhin adj.m.Pl.N."幸福な"
・syāma <√as Opt.Ⅰ.Pl.P."ある"
・mādhava m.Sg.V."マドゥの子"〔クリシュナ〕
【訳出】
それゆえ我々は自分の親族のドリタラーシュトラの子たちを殺すべきではない。
実に、自分の一族を殺してどうして幸福があるだろうか、マドゥの子よ。
⑧yadyapyete na paśyanti lobhopahatacetasaḥ /
kulakṣayakṛtaṃ doṣaṃ mitradrohe ca pātakam // 38 //
kathaṃ na jñeyamasmābhiḥ pāpādasmānnivartitum /
kulakṣayakṛtaṃ doṣaṃ prapaśyadbhirjanārdana // 39 //
◎yadi ͜ api ͜ ete na paśyanti lobha-͜ upahata-cetasaḥ /
・yadi api "たとえ~でも"
・ete:etad dem.m.Pl.N.
・paśyanti <√paś Ⅲ.Pl.P."見る"
・lobha- m."貪欲"
・upahata- <upa-√han P.pass.pt."乱す"
・cetas n.Pl.N."心"
◎kula-kṣaya-kṛtaṃ doṣaṃ mitra-drohe ca pātakam // 38
・kula- n."家族"
・kṣaya- m."破壊"
・kṛta <√kṛ P.pass.pt.Sg.Ac."なす"
・doṣa m.Sg.Ac."罪"
・mitra-droha m.Sg.L."友を傷つける"
・pātaka m.Sg.Ac."犯罪"
◎kathaṃ na jñeyam asmābhiḥ pāpād asmān nivartitum /
・kathaṃ adv."どうして"
・jñeyam <√jñā Fut.pass.pt.n.Sg.N."知る"
・asmābhiḥ:asmad pres.pron.Ⅰ.Pl.Ins.
・pāpa n.Sg.Ab."悪い"
・asmān:idam dem.n.Sg.Ab.
・nivartitum <ni-√vṛt Inf."逃れる"
◎kula-kṣaya-kṛtaṃ doṣaṃ prapaśyadbhiḥ ͜ janārdana // 39
・prapaśyat <pra-√paś Pres.pt.m.Pl.Ins."見る"
・janārdana m.Sg.V."人を悩ませる者"〔クリシュナ〕
【訳出】
たとえ貪欲で心乱だした彼らが
家族を滅ぼす罪と友を傷つける罪を知らずとも、(38)
どうして家族を滅ぼす罪を知る我々が
この悪からの逃れ方を知らなくてよいはずはない、人を悩ませる者よ。(39)
【翻訳】案
不吉な予兆を感じるのだ、クリシュナよ。
戦場で同族同士殺し合って良いはずはない。(31)
私は勝利を望まない。国の支配も幸福も。
それらが一体何になろうか?(32)
彼らが国を支配し幸福と平穏を手にすることを私は望むが、
その彼らがすべてを投げ捨てこの戦いに臨んでいる。(33)
師・父・息子たち、また祖父、
叔父・義父・孫・義兄弟らもろもろの親族たちがだ。(34)
クリシュナよ、彼らが私を殺したとしても、私は彼らを殺したくない。
たとえ三界の支配のためであっても、まして国の支配のためにも……。(35)
彼らを殺してなんの喜びがあろうか。
彼らを殺せば、その罪過はまさにわれわれへ降りかかる。(36)
親族を殺すべきではない。
彼らを殺してどうして幸せになれるだろうか。(37)
たとえ迷妄ゆえに彼らがその罪過を知らずとも、(38)
その罪の重さを知るわれわれが彼らを殺してよいはずはない。(39)
≪『バガヴァッドギータ―』原典訳してみた!その5(Ⅰ・40~47)へ・・・≫